eetgewoontes bij autisme

Een goede eetgewoonte is een gewoonte die bij je past

En die ervoor zorgt dat jij de voedingsstoffen binnen krijgt die jij nodig hebt om goed te kunnen functioneren. Niet teveel en niet te weinig. Voor de meeste mensen is dit vanzelfsprekend. Echter weten we van jongeren met autisme dat 30%-60% een eetprobleem heeft. En ook op de fora voor vrouwen met autisme zie ik dat veel van ons een eetprobleem hebben. Autisme maakt je kwetsbaar voor eetproblemen:

“Luister naar je lichaam” – yeah, right!

Als gevolg van verstoorde sensorische informatie, kan het ‘hongergevoel’ en het ‘dorstgevoel’ ontbreken of minder zijn bij autisme. Hierdoor kan het zijn dat we niet door hebben dat we honger of dorst hebben. En andersom kan het zijn dat we niet aanvoelen wanneer we verzadigd zijn.

Dit gebrek aan dorstgevoel kan sterker worden in de loop der jaren. Bij iedereen begint vanaf je 40ste (ongeveer) het dorstgevoel minder goed te werken. Dat is de reden waarom oudere mensen vaak te weinig water drinken. Een ander probleem kan zijn dat het hongergevoel verward wordt met een dorstgevoel, waardoor iemand gaat eten in plaats van drinken, terwijl er eigenlijk geen honger is, maar dorst.

Het risico bestaat dat je te weinig vocht binnen krijgt. Of dat je niet genoeg eet, of niet op tijd. Daardoor kan een tekort aan energie ontstaan. En dit tekort aan energie beïnvloedt je prikkelgevoeligheid, waardoor het probleem in stand blijft. Bovendien loop je een grotere kans op een uitbarsting, en op andere energie-lekken, die we liever willen voorkomen.

Het tegendeel komt ook voor: doordat autisten minder of geen verzadiging voelen tijdens het eten (of drinken), nemen ze teveel. Teveel eten veroorzaakt eveneens een tekort aan energie. Voedsel verteren is één van de meest energie-intensieve processen van ons lichaam. Overeten helpt je helemaal niet om meer energie te krijgen!

Eten is overprikkeling

De pitjes in de tomaten, en dan dat rauwe vruchtvlees tegen je verhemelte voelen, al die ingrediënten door elkaar, maken een vale zure smaak, en de kleuren die mismatchen op je bord, of met je bord, je buurvrouw die krakend kauwt, je buurman die slurpt, je andere buurvrouw, bij wie je de pitjes tussen haar tanden ziet, en dan die geur van die visschotel, die je aan stinkende oksels doet denken, en die weeë melk daarnaast, en dat getik van die messen tegen die borden…

Sociaal doen

… en terwijl je dat alles probeert te negeren, moet je ook nog eens sociaal doen, aardig zijn tegen zo’n slurper of smakker, die je net een vraag heeft gesteld die je gemist hebt, of waarvan je even niet weet hoe je daarop moet antwoorden. Met twee woorden.

En aan tafel blijven zitten omdat dat zo ‘gezellig’ is, je wilde dat je buurvrouw eens stopte met kwekken en door at, dan kan jij verder waar je mee bezig was.

Rigiditeit

Naast dat alles hebben we nogal eens last van rigide ideeën over voedsel. Bijvoorbeeld dat we geen oranje voedsel eten. Of alleen rauw voedsel. Of elke dag hetzelfde. En zolang dit zich beperkt tot bijvoorbeeld elke dag dezelfde lunch, kan dit geen kwaad. Maar als het elke dag alleen maar kale rijst is, kan het zijn dat je niet alle voedingsstoffen binnen krijgt die je nodig hebt.

We voeren de theorieën over voedsel die we tegen komen nogal eens te ver door. Zo kan het zijn dat we lezen dat we zowel gekookte als rauwe groente moeten eten, en dan eten we dagen achtereen kale rijst, met gekookte spinazie en rauwe spinazie. Om maar een extreme dwarsstraat te noemen. Daarbij lijken we voorbij te gaan aan het waarom we behoefte hebben aan zowel gekookte als rauwe groente.

En controle

Naast rigiditeit kan ook een extreme controle-behoefte een rol spelen bij het eten. Precies weten hoeveel calorieën je binnen krijgt, hoeveel gram suikers en vetten en koolhydraten, alles meten en weten. En zo mogelijk laten staan. Of uitspugen. Anorexia en autisme komen bij vrouwen zeer vaak voor.

Gevoelige darmen

Tel bij dit alles op dat er nogal wat autisten zijn met (over-)gevoelige darmen. Slecht eten met gevoelige darmen is een combinatie die funest is voor je energiehuishouding.

Boodschappen doen…

Het eetprobleem begint natuurlijk al ver van tevoren: met boodschappen doen. De meeste winkels zijn een zee van overprikkeling, en de meeste mensen met autisten blijven het liefst zo ver mogelijk bij de supermarkt vandaan. Maar wanneer je zelf niet de boodschappen doet, is het moeilijker om precies dat voedsel te krijgen dat je nodig hebt en wil eten. Je bent afhankelijk van wat je huisgenoten kopen, of van wat er in de bedrijfskantine te krijgen is.

Mocht je hier last van hebben, zoek dan uit op welke tijden de supermarkt rustig is, en zie of je af en toe zelf boodschappen kan doen.

Koffie, suiker en nicotine

Koffie en suiker kunnen verslavend zijn, nicotine is dat zeker. Verslavingsgevoeligheid komt relatief veel voor bij mensen met autisme. En dat geldt ook voor deze producten. Toch zijn er zeer veel mensen met ADHD en autisme die veel koffie drinken.

Dat komt omdat koffie een natuurlijk dopamineverhogend middel is. Het heeft – weliswaar in mindere mate – hetzelfde effect als ritalin bij mensen met ADHD en autisme. In de jaren vijftig van de vorige eeuw werd koffietherapie gegeven bij mensen met concentratieproblemen. Koffie is een ‘automedicatie’ die helpt om rustiger te worden en beter te kunnen concentreren. Een andere, verslavende, dopaminerge stof is nicotine.

Van <http://www.spreekuurthuis.nl/themas/adhd/informatie/behandeling_met_medicijnen/natuurlijke_producten>

Goede eetgewoontes

Alles wat strijd en energie kost, gaat makkelijker als het een routine is geworden, een vaste gewoonte met vaste regels. Dat geldt eigenlijk ook voor eten. Hieronder enkele tips of ideeën, iedereen is anders, probeer vooral te bedenken wat jou en je huisgenoten kan helpen:

  • Bekijk je gewoontes: welke wil je veranderen, welke wil je houden?
  • Bespreek dit met eventuele huisgenoten
  • Verander dan steeds één ding, en vooral niet alles tegelijk. Veranderingen die in kleine stapjes worden doorgevoerd, hebben de meeste kans van slagen. Wil je met zijn allen aan tafel gaan eten, terwijl nu iedereen op zijn kamer eet? Doe dat deze week één dag, volgende week twee dagen, en bouw het zo op, totdat je de hele week aan tafel eet.
  • Zorg voor 3-6 vaste eetmomenten op een dag
  • Eet op een ‘vaste plaats’, met ‘vaste regels’, die voor iedereen duidelijk zijn
  • Ruzie om het servies? Wij hebben op een gegeven moment al ons servies weggedaan, en samen met de kinderen een uniform, saai, prikkelarm servies gekocht. En we wilden dat we dit eerder hadden gedaan, het heeft de maaltijden rustiger en aangenamer gemaakt
  • Eet veel groente en fruit en noten. Hier zitten veel goede voedingsstoffen in, en je kan er niet makkelijk teveel van eten
  • Eet zo mogelijk biologisch en onbespoten, gewoon omdat dat lekkerder is
  • Wees niet rigide, als iemand iets niet lust, dan niet, probeer geen strijd aan te gaan aan tafel, ook niet met jezelf!
  • Eet zoveel mogelijk gevarieerd. Maar wees daarin mild naar jezelf. Heb je een gevarieerd weekmenu, en elke week hetzelfde? Werkt dat? Dan werkt dat!
  • Kinderen met autisme (of ADHD)? Voer een ‘gestructureerd’ gesprek aan tafel: spreek af wie mag spreken, voor hoe lang, en wie daarna de beurt krijgt. Maakt het overzichtelijk en houd het simpel
  • Het gebruik van in-ear oordoppen terwijl je eet kan heel vervelend zijn, omdat je jezelf dan heel hard hoort kauwen. Beter is het om dan overear oordkappen te gebruiken

Drink voldoende water. Voor een volwassene in een gematigd klimaat is dat ongeveer 2 liter. Neem een waterflesje en houd bij wat je drinkt. Gebruik eventueel een ‘habit maker’ of andere tools op je telefoon om bij te houden hoeveel je drinkt.

En onthoud: wanneer iets een gewoonte is geworden, dan is het meestal makkelijker geworden. En mocht je er zelf niet uitkomen:

 

Zoek hulp!

 

Tekorten

Als gevolg van al het bovenstaande, kunnen er tekorten ontstaan. De tekorten die ik regelmatig voorbij heb zien komen op autistenfora en autistengroepen zijn:

Vitamine D – symptomen van een tekort:
  • Vermoeidheid
  • Zwakheid
  • Letsel oplopen bij een duwtje of stootje
  • Pijn aan gewrichten en spieren ook bij geen overbelasting
  • Spiertrillingen of krampen
  • Lusteloosheid
  • Hyperventilatie bij stresssituaties
  • Zwetend wakker worden in de nacht door angstaanvallen of nachtmerries
  • Overgevoelig of bloedend tandvlees

Van <https://www.dokterdokter.nl/gezond-leven/eten-drinken/vitamine-d-tekort-en-bijbehorende-symptomen/?>

Vitamine B12 – symptomen van een tekort:
  • bleek zien
  • een slap en moe gevoel
  • licht in het hoofd
  • een gebrek aan eetlust

Van <https://www.mlds.nl/ziekten/vitamine-b12-tekort/>

IJzer – symptomen van een tekort:
  • Moeheid.
  • Spierzwakte.
  • Duizeligheid.
  • Bleek gelaat.

Van <https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/ijzertekort/item39903>

Magnesium – symptomen van een tekort:
  • spierkrampen (meestal in kuiten of nek)
  • gespannen spieren
  • Spierzwakte
  • Lusteloosheid
  • Menstruatiepijn
  • PMS
  • Geprikkeldheid
  • migraine
  • koude handen en voeten
  • zenuwachtigheid.

Van <https://www.gezondheidsnet.nl/vitamines-en-mineralen/heb-ik-een-magnesiumtekort>

BELANGRIJK: Wanneer je bij jezelf een tekort vermoedt, neem dan contact op met je huisarts. Het is belangrijk om eerst medische problemen uit te sluiten. Wanneer je vermoeidheid (mede) veroorzaakt wordt door een vitamine- of mineralentekort, ga je je nooit fit voelen, voordat dit is opgelost.

Meer lezen:

http://www.symptomen-autisme.nl/autisme-en-avondeten/

http://www.autsider.net/nl/Levenmetautisme/select_eetgedrag.html

https://tistje.com/2016/08/29/als-eten-niet-vanzelfsprekend-gaat-autisme-en-eten/

http://www.participate-autisme.be/go/nl/mijn-kind-helpen-in-zijn-ontwikkeling/mijn-kind-helpen/moeilijk-gedrag/specifieke-problemen/eetproblemen.cfm


Geplaatst

in

door

Tags: