Verwachtingen naar jezelf: ik kan het wel, maar ik kán het niet…

Dat je iets kan, betekent niet dat je iets kán…

Er kan een groot verschil zitten tussen de ‘vaardigheid’ aan de éne kant, en de potentie aan de andere kant.

Ik kan een hele goede schrijver zijn, de mooiste verhalen bedenken, en deze in foutloos Nederlands aan het papier toevertrouwen. Dat zijn vaardigheden, die ik kan hebben. Als ik tegelijkertijd heel onrustig ben, en nog geen twee seconden op een stoel kan blijven zitten, dan kan ik weliswaar goed schrijven, maar dan kán ik niet schrijven.

Nog een – veelvoorkomend – voorbeeld: ik kan een hele goede vliegenier zijn, alles van aerodynamica weten, en de optimale vaardigheden hebben voor een F16 piloot. Maar als ik een bril heb met plus 6 glazen, kan ik geen F16 piloot zijn.

Maak je dromen realistisch

Zo heeft ieder van ons, elk mens, dromen en verwachtingen, en talenten, die in meer of mindere mate in strijd zijn met wie we zijn. Dromen en verwachtingen waar we afscheid van moeten nemen, omdat we ze niet waar kunnen maken. En dat kan pijnlijk zijn, zeker wanneer we iets heel graag willen…

Wat mij helpt als ik iets heel graag wil, maar weet dat het niet zo bij mij hoort, is te bedenken dat iedereen dat heeft. Hoeveel jongens zijn er niet die heel graag F16 piloot willen worden, en dat uiteindelijk niet worden? Hoeveel meisjes zijn er die dierenarts willen worden, en geen VWO-diploma halen, of wel, en dan worden uitgeloot voor de studie dierengeneeskunde?

Iets heel graag willen, en er niet toe in staat zijn, is een universeel verschijnsel. Dat is niet iets wat specifiek bij autisme hoort, alle mensen hebben hier in meer of mindere mate last van.

Dat te bedenken, helpt dat ik mij minder zielig voel. Ik weet dat iedereen dit wel eens heeft, het hoort bij het leven.

Wat mij verder helpt als ik iets heel graag wil, en het kan wel, maar ook weer niet, is zorgen dat de omstandigheden zo zijn, dat het wel kan. Dat kan niet altijd. Met plus zes brillenglazen kan je geen F16 piloot worden. Je kan wel lid worden van een sportvliegvereniging. En als je wordt uitgeloot voor dierengeneeskunde, kan je geen dierenarts worden. Je kan je wel anderszins voor dieren inzetten, bijvoorbeeld bij de ‘vogel- en egelopvang’. Er zijn altijd mogelijkheden om – net even anders – te doen waar je talenten liggen. Om je dromen waar te maken, in een andere vorm.

Hoe kan het toch wel?

Dat je iets niet kan, betekent niet dat je iets niet kán…

De voorbeelden hierboven gaan om ‘grote’ zaken. Maar uiteindelijk gaat het om een heleboel ‘kleinere’ dingen, die je misschien niet kan en toch heel graag wil. Soms lijkt autisme het einde van de wereld. Maar dat hoeft niet zo te zijn, denk ik. Hoop ik. Dat vergt wel zelfkennis, voorbereiding en openheid.

Stel je bent extreem prikkelgevoelig, en je wil toch heel graag naar een muziekfestival. Wat doe je dan? Wat kan je doen? Je kan besluiten om thuis te blijven. Niet de leukste, wel de ‘veiligste’ oplossing.

Of je kan besluiten om wel te gaan, en dan bijvoorbeeld de volgende zaken er omheen regelen. Je kan ervoor zorgen dat…

  • …er vooraf en achteraf voldoende rustmomenten zijn
  • …je een staande tent huurt, zodat je geen tent hoeft te bouwen
  • …je op tijd gaat slapen (dus niet naar de latere concerten gaat)
  • …je geen alcohol drinkt (alcohol vreet energie)
  • …je oordoppen mee neemt, je lievelingsdeken, et cetera.
  • …je, kortom, de omstandigheden zoveel mogelijk aanpast, voor zover dat in je mogelijkheden ligt, en weet waar je grenzen liggen

checklist om tóch te kunnen?

In het algemeen is er meer mogelijk, wanneer je de volgende zaken geregeld krijgt. Dat lukt niet altijd, en soms is het beter om te besluiten om niet te gaan. Aan de andere kant: wanneer je graag wil, is er vaak veel mogelijk. Regel, zo mogelijk:

  1. voldoende rustmomenten voor- en achteraf
  2. voldoende momenten tussendoor om te ontprikkelen
  3. minder prikkels (oordoppen, zonnebril, petje, geen alcohol, neem je eigen eten mee als je weinig lust)
  4. minder taken tijdens de betreffende activiteit (geen tent bouwen, geen ingewikkelde verplichtingen)
  5. zo min mogelijk overgangsmomenten (dus geen kroegentocht, liever in één en dezelfde kroeg blijven)
  6. de juiste verwachtingen bij jezelf, weet wat er gaat gebeuren, hoe het eruit ziet, en waar je kan ontprikkelen
  7. de juiste verwachtingen bij anderen, laat anderen weten hoe ze aan jou kunnen zien hoe het met jou gaat, en wat je van hen verwacht. Houd het redelijk, jij bent verantwoordelijk voor jezelf, de anderen zijn verantwoordelijk voor henzelf, misschien dat ze je willen helpen
  8. een plan B: hoe weet je wanneer je je grens bereikt, en welke ontsnappingsmogelijkheden heb je?

Zo zijn er vast meer zaken te bedenken, mij helpt het in ieder geval om als ik ergens heen ga, goed voorbereid te gaan, dat neemt al een hoop stress weg. En vaak ga ik niet, feestjes zijn niet zo mijn ding, en zeker grotere feesten zijn dat niet. En daarin ben ik echt niet de enige, er zijn zat mensen die er niet zo van houden…

 


Geplaatst

in

door