vier soorten energie

4 soort energie NL

 

Wat doe je als je heel moe bent?

Het meest voor de hand liggende antwoord is ‘slapen’. Maar heel moe zijn, is niet altijd het gevolg van te weinig slaap. Het kan ook het gevolg zijn van te weinig eten, of te veel binnen zitten, van te weinig intellectuele uitdaging, van te weinig zingeving. Of zelfs van teveel slapen. In dat laatste geval ben je niet ‘moe’, maar ‘lethargisch’.

Vermoeidheid is niet altijd het gevolg van een tekort aan fysieke energie. Het kan ook een tekort zijn aan mentale energie, aan spirituele energie of aan emotionele energie. Het betekent dat je energieniveau’s niet in balans zijn, dat er ergens een tekort is. Om te weten wat je het beste kan doen om nieuwe energie te krijgen, is het belangrijk om eerst te begrijpen waar het tekort is, en hoe het is ontstaan.

Fysieke energie

Deze belangrijke vorm van energie krijgen we door gezond te eten en te drinken, te sporten of te bewegen, een goede nachtrust, frisse buitenlucht, enzovoort. Wanneer we teveel eten of teveel sporten, niet goed slapen of onvoldoende frisse lucht krijgen, voelt ons lichaam uitgeput en overbelast.

Kenmerken van een tekort aan fysieke energie
Gevoel van lichamelijke uitputting
Honger, dorst, misselijkheid
Duizeligheid, gevoel van zwakte, pijn, koorts
Spierpijn (de dag na het sporten), hoofdpijn
Acties om meer fysieke energie te krijgen
Slapen, gezond eten, voldoende drinken
Je lichaam verzorgen: douchen, tanden poetsen
Regelmatig bewegen/sporten
Een (half)uurtje naar buiten, even de ‘frisse lucht’ in

Tja, en daar komt autisme om de hoek kijken… want…

wat als je overprikkeld raakt van de douche?

Raak je altijd overprikkeld van de douche? Of alleen op sommige momenten? Je kan dan een ander (beter) tijdstip kiezen om te douchen, of een alternatief. Zoals een bad, of je dagelijks helemaal wassen met een washandje. Er is nooit slechts een manier, meestal zijn er veel manieren om hetzelfde te bereiken.

Wat als je niet naar buiten durft?

Wanneer naar buiten gaan om te bewegen geen optie is, kan je op zoek gaan naar andere mogelijkheden. Heb je de kans om een raam open te zetten, en daar een hometrainer bij in de buurt te zetten, zodat je thuis kan bewegen, met frisse lucht? Of houd je heel veel van dansen, en durf je dit in de tuin te doen? Of is er iemand met wie je samen wel naar buiten durft?

Wat als je weinig kan bewegen?

Weet je waar je grenzen liggen? Wat je nog wel kan doen, zonder dat dat tot gevolg heeft dat je uitgeput raakt, zonder dat het je lichamelijke klachten verergert? Waar liggen je mogelijkheden? Wat heb jij nodig om aan je dagelijkse portie gezond eten, slaap, frisse lucht en beweging te komen? Hoe ziet dat er voor jou uit?

Iedereen is anders

Dat kan niet vaak genoeg gezegd worden, vind ik. Iedereen is anders. De ene autist heeft een strak trainingsschema en beoefent topsport, de andere autist zit met chronische spierontstekingen in een rolstoel. De ene autist heeft een extreem strak ingericht huishouden, waar geen stofje verkeerd dwarrelt, en bij de andere autist heb je een gasmasker en een polsstok nodig om binnen te komen. Wat we gemeen hebben, is dat we over het algemeen nogal, uhh tja, extreem zijn. Vaak is het toch het ene uiterste of het andere uiterste.

Er is geen ideale situatie. De ideale situatie is de situatie die het beste bij jou past, als individu. Probeer die te vinden.

Spirituele energie

Deze vorm van energie hebben we nodig om onszelf te verwezenlijken, om onszelf te ontwikkelen, te worden wie we zijn en om goede oplossingen te bedenken voor onze problemen. Wanneer we teveel blijven hangen in onze spiritualiteit, komen we los te staan van de werkelijkheid, of putten we onszelf uit (we vergeten te eten en zo).

Kenmerken van een tekort aan spirituele energie
Gevoel van ‘doelloosheid’ of ‘leegte’
Gevoel dat er iets ‘mist’ in je leven
Gevoel dat je ‘stil staat’, dat je nergens toe komt
Gevoel dat anderen bepalen hoe jouw leven eruit ziet
Acties om meer spirituele energie te krijgen
Maak tijd en ruimte voor spirituele oefeningen
Praat erover met anderen (jaja, ik weet het)
Koop een schriftje waarin je aantekeningen kan maken

Tja, en daar komt autisme om de hoek kijken… want…

Ik begrijp het niet..

Spirituele energie is weinig concreet. Wat moet ik mij voorstellen bij ‘persoonlijke ontwikkeling’? Wat is daar anders aan, dan het lezen van een boek? Wat is het nut, van spirituele energie?

Wanneer deze vorm van energie teveel vragen bij je oproept, en daardoor misschien teveel stress veroorzaakt, denk ik dat het geen kwaad kan om dit even links te laten liggen.

Het kan zijn dat je op een later tijdstip iets tegenkomt in je leven, waarvan je denkt ‘dat ga ik doen, dat is voor mij spirituele energie’. Het kan ook zijn dat je dat moment al ver achter je gelaten hebt, dat het je niets gebracht heeft.

Als het niet bij je past, dan past het niet bij je. Zo simpel is het. De ene mens is dol op fysieke energie: sporten, bewegen, diëten. De andere mens is dol op cognitieve energie: boeken lezen, werken, theorieën verzamelen. Zo hebben we allemaal onze voorkeuren.

Anderen begrijpen het niet…

Spirituele energie is geen strijd. Het gaat niet om wat anderen vinden, of om wat anderen doen. Er is geen goed en geen slecht. Ok, misschien dat er in absolute zin wel ‘goed’ en ‘slecht’ bestaat, het punt is dat het daar hier niet om gaat.

Het gaat erom dat jij de keuzes maakt die bij jou passen, die aansluiten bij wie en hoe jij bent, en die jouw bestaan ‘bekrachtigen’. Los van wat ieder ander vindt of doet. Wil jij veganistisch zijn, dan ben jij veganistisch. Wil jij ‘carnivoor’  op je voorhoofd laten tatoeëren, omdat dat helemaal is wie jij bent, en dat voelt goed, dan is dat goed. Wil jij boeddhist zijn, dan wordt jij boeddhist. Geloof jij in de kracht van ‘dark Elfs’, en past dat bij jou, dan is dat goed.

En anderen hoeven niet te doen wat jij doet. Anderen hebben andere normen en waarden. De ruimte die jij hebt om te worden wie jij bent

  1. ligt binnen de wettelijke kaders die gelden,
  2. wordt begrensd door respect voor jezelf en – belangrijk (!) – respect voor de ander.

Cognitieve energie

Dit is de brandstof van ons denken. Wanneer we voldoende en gezond denken, begrijpen we de wereld om ons heen. Dat is prettig. Wanneer we teveel denken, of te negatief, kunnen we mentaal uitgeput raken, depressief of angstig.

Cognitieve energie gaat over wat we denken, hoe we denken. Over alle soorten denken. Over het denken dat nodig is bij het uitvoeren van taken, huishoudelijke taken, werktaken, hobby’s. Alles vergt in enige mate ‘denkcapaciteit’.

Cognitieve energie gaat over de gedachten die we hebben, over de informatie die we verwerken, over rumineren en piekeren, over negatieve gedachten, en over positieve gedachten, over dagdromen, plannen maken.

Kenmerken van een tekort aan cognitieve energie
Je vergeet dingen, die je anders onthoudt
Het is moeilijk om je te concentreren
Je kan niet meer ‘helder’ denken
Je gedachten gaan veel trager dan anders
Je maakt meer fouten dan gewoonlijk
Piekeren en rumineren zijn een kenmerk van teveel negatief denken
Acties om meer cognitieve energie te krijgen
Doe een activiteit die geen/weinig denkwerk vergt, en die je afleidt
Wissel verschillende soorten denkwerk af: na een ingewikkelde puzzel, doe je een huishoudelijke taak, bijvoorbeeld
Leer nieuwe dingen, zorg dat je brein actief blijft
Plan je ‘projecten’, zodat je niet verzandt in teveel denkwerk

Tja, en daar komt autisme om de hoek kijken, want…

Ik denk, dus ik besta…

Doordat slechts 7% van de communicatie verbaal is, doordat alle informatie die binnen komt alleen ‘rationeel’ verwerkt kan worden, doordat de sociale communicatie een puinhoop wordt wanneer we stoppen met analyseren, …kortom, doordat we DENKEN, kunnen we functioneren…

Ik weet niet hoe dit voor anderen is, maar ik denk veel, ik denk exorbitant veel. En ik wil niet eens weten wat er kan gebeuren wanneer ik stop met denken. Of wanneer ik minder ga denken.

Wanneer ik zal durven loslaten. Wanneer het allemaal iets minder perfectionistisch mag zijn… nee, ik denk, dus ik besta! En toch, om meer cognitieve energie te krijgen, is het belangrijk om te leren loslaten, en om te leren iets minder perfectionistisch te zijn. Niet makkelijk, wel nodig, voor je eigen gemoedsrust.

Ik fiep, jij fiept, wij fiepen…

En omdat we toch al zo veel denken, hebben autisten iets bedacht wat daarop aansluit: gefixeerde interesses! Ja, onderwerpen waar we heel veel over weten, waar ons hart vol van is, en waar we ons hoofd mee kunnen vullen, zodat we even niet aan andere zaken hoeven te denken.

Het teveel aan denken lossen we op, door iets waar we in uitblinken: nog meer denken. En ja, dit is een beetje in strijd met het lijstje ‘acties om meer cognitieve energie te krijgen’. Een klein ingebakken probleempje dus. Maar probleempjes zijn er om het hoofd te bieden. Wat kan je doen?

  1. Plan je ‘projecten’ in, je fieps, maar ook je werk, en alle activiteiten die cognitieve energie kosten
  2. Plan daaromheen activiteiten die minder cognitieve energie kosten
  3. Communiceer je valkuilen met anderen, en vraag hen om jou daarop aan te spreken (waarschuw ze daarbij wel even voor eventuele consequenties…)

emotionele energie

Deze energie is helend, wanneer we contact maken met onszelf, dit moment, of anderen. Maar doorschieten in emoties, blijven hangen in verliefdheden, angsten haat of jaloezie, is slopend en destructief.

Emotionele energie gaat ook over hoe we met onze emoties om gaan. Hoe makkelijk kunnen we ze ‘voelen’  of  ‘loslaten’. Raken we daardoor uitgeput, of komen we ‘dichter bij onszelf’ te staan? Of misschien ook ‘dichter bij de ander’?

Want emotionele energie gaat ook over interpersoonlijke interacties, over wat we delen met anderen, wat we vertellen. Over hoe we meeleven met de ander. Als iemand boos op jou is, wat doet dat met jou? Hoe lang ben jij van slag na het kijken van een horrorfilm? Hoe makkelijk huil jij bij een ’tearjerker’? En als iemand jou een aangrijpend verhaal vertelt, hoe lang blijft dat hangen ‘in jouw systeem’?

Kenmerken van een tekort aan emotionele energie
Somber of angstig gevoel
Gevoel dat je moet huilen of boos bent
Last hebben van een gevoel van onrust
Ruzies en conflicten
Acties om meer emotionele energie te krijgen
contact met anderen: emoties delen
Naar muziek luisteren
Creatieve activiteiten: tekenen, kleuren, haken
Oefeningen van dankbaarheid
Sporten
Negatieve gedachten ‘ombuigen’

Tja, en daar komt autisme om de hoek kijken, want…

Wat!!! contact met anderen?!?

Het gebruikte lapmiddel bij een tekort aan emotionele energie is contact met anderen. En dat is heel leuk voor de extraverten in onze samenleving, maar een ware uitputtingsslag voor elke introvert. Sommigen van ons hebben een of twee mensen die heel dicht bij ons staan, die ons kunnen helpen om ons vrolijker of rustiger te voelen. Maar eigenlijk is dit een weg die je als autist niet eens wil proberen.

Noot voor de neurotypici die dit lezen: NIET DOEN! Ja, het staat in alle boekjes dat dit helpt, maar echt, niet doen!

Hoe weet ik wat ik voel?

Nu duidelijk is dat we onze emoties niet met Jan en Alleman willen delen, in ieder geval niet op het geijkte moment en op de geijkte manier, doet zich direct het tweede dilemma voor: hoe weet je wat je voelt?

Ja, goede vraag: hoe weet jij wat je voelt?

De meeste (neurotypische) mensen ‘weten’ niet wat ze voelen. Ze voelen wat ze voelen. Ik – als autist – wil WETEN wat ik voel…

En dat is precies waar de schoen wringt. Wanneer het moeilijk is om te weten wat je voelt, is het ook moeilijk om te weten waar je grenzen liggen en wanneer je daar overheen gaat. Met als gevolg dat je je emoties als een boemerang naar je eigen hoofd geslingerd krijgt.

  • Je kan leren voelen, door over emoties te praten, door over emoties (van anderen) te lezen en jezelf hieraan te spiegelen
  • Je kan leren voelen, door – als dat bij jou past – regelmatig te mediteren, en je bewust te worden van je gedachten en de gewaarwordingen in je lichaam. Deze twee geven een redelijk beeld van hoe je je voelt
  • Je kan jezelf observeren – alleen of samen met anderen – en proberen te analyseren wat jij doet, hoe jij praat of hoe jij je gedraagt bij bepaalde emoties. Samen, omdat een ander soms andere dingen ziet, die jouzelf niet opvallen

Alles draait om een goede balans

We zijn het meest vitaal, wanneer deze vier soorten energie in evenwicht zijn. Wanneer we op een dag zowel goed voor ons lichaam zorgen, als uiting kunnen geven aan onze emoties, en een bepaalde (beperkte) hoeveelheid denkwerk verrichten, met als toefje op de taart wat tijd vrij kunnen maken om aan onszelf te werken.

Hoe die balans er voor ieder persoonlijk uit ziet, kan sterk verschillen. We zullen allemaal onze eigen uitdagingen daarin tegen komen, en we zullen allemaal de strijd aan moeten gaan met onze eigen draken.

Maar, het goede nieuws: ook als autist hoef je dit niet alleen te doen. Ik ben heel blij dat Peter Vermeulen zijn nieuwe motto is, voor autisten: ‘ik ben niet zo speciaal’. De uitkomst is anders, de weg is anders, maar verder is het toch vooral allemaal best menselijk. En dat is mooi. Want dan hoef je het niet alleen te doen. Er zijn anderen, die weten waar je tegenaan loopt, die hetzelfde ervaren of ervaren hebben, en hun eigen oplossing aan het bedenken zijn, of al bedacht hebben.

Als je vragen hebt, bezoek dan een van de vele fora, en stel daar je vraag. Zelf heb ik daar goede ervaringen mee. De eerlijkheid gebied wel te zeggen dat de antwoorden die je hier krijgt meestal eerlijk zijn, en heel recht door zee. Autisten onder elkaar zijn weinig zachtzinnig, is mij opgevallen. Maar ik heb hier veel aan gehad, en anderen met mij:

Nederlandse fora:

http://aspergersyndroom.nl/

http://www.autsider.net/

Nederlands forum voor vrouwen:

http://autivrouw.nl/

Internationaal forum:

http://wrongplanet.net/


Geplaatst

in

door

Tags: